Die snelweg tot in Wene is ‘n groot frustrasie – ‘n mens kan nie veel sien nie. Ken speel hierdie keer Strausswalse in die agtergrond. Met ‘n vonkel in sy oog (heel verdag) kondig hy aan dat ons nie te teleurgesteld moet wees nie, want ongelukkig is die hotel waar ons gaan bly nie te watwonders nie. Hy was maar net lus ons reaksie te sien, want die Hotel Rosen is pragtig. My en Donna se kamer het drie enkelbeddens in en ons is aan die straat se kant waar dit nie so donker is nie.
Ken het reeds – ensiklopedie wat hy is – ‘n paar feite oor Wene, die koninklike stad met in daardie stadium net minder as twee miljoen inwoners, uitgeryg. Ons is nou op die mees Oostelike punt van ons toer en ons maak gedienstiglik kolletjies op die groot padkaarte wat elkeen van ons aan die begin van die toer gekry het.
Dis die grootste stad in Oostenryk, met die Donau wat van Oos na Wes deur die stad vloei. Die Habsburg koningsfamilie het hier vanaf die 13de eeu tot in die 1900’s geregeer. In 1680’s het die Ottoman Turke probeer om die stad oor te neem, maar hulle kon dit nie regkry nie. In die 18de eeu het Marie-Theresa (Marie-Antoinette se ma) gesorg dat dit die sentrum van klassieke musiek word. Baie van die groot geboue is opgerig in Frans-Jozef se tyd en na die eerste Wêreldoorlog moes Oostenryk sewe agstes van sy grondgebied prysgee. Na die Tweede Wêreldoorlog is Wene soos so baie Europese lande in vier besettingsones verdeel en het dit eers in 1955 weer onafhanklik geword. In die sewentigerjare het dit belangriker geword en het dit al hoe vinniger as ‘n stad begin groei.
Vyfuur vertrek die res van die groep op ‘n aand-uitstappie. Ek het vroeër reeds besluit dat ek nie op hierdie uitstappie sal gaan nie, want eers moet ek weer my geldsake uitwerk. Veel kans was daar nog nie gewees nie en ten spyte daarvan dat ek my sommetjies mooi moet doen, is ek dankbaar dat Manlief daarop aangedring het dat ek ‘genoeg sakgeld’ saambring, min wetende dat al die ‘opsionele’ uitstappies nie deel van die toerprys is nie.
Ek bekyk die brosjure weer goed – as ek nie die volgende dag se beplande Imperial Highlights doen nie, gaan ek op my eie nie veel van die stad te siene kry nie. Dit gaan my ‘n verdere 460 AS kos, maar dit behoort die moeite werd te wees. Ek werk gou uit hoeveel dit in Duitse Mark is en sit dan die geld in ‘n koevert met ‘n kort briefie vir Ken om hom van die verandering te vertel.
Nou is ek heeltemal op my eie. Dis in die tyd voor die Internet en Google met sy kaarte waar ‘n mens virtueel ‘n plek kan verken voordat jy ‘n voet uit jou eie huis uit sit. Straat-op of straat-af, wonder ek. Ek draai regs – hierdie deel van Wene het heelwat besighede, maar ook baie huise, so dis meer woonbuurt as besigheidsarea. Ek stap fluks aan, maak of ek wêreldwys is en nie ‘n onsekere toeris uit die Suidpunt van Donker Afrika nie. Net twee blokke aan sien ek ‘n supermark op die straathoek. Binne voel ek half-idioties. Eerstens, met die opset van die supermark wat meer soos ‘n kafee as ‘n supermark lyk. Ek sien dadelik die groente- en vrugte-afdeling in die hoek en daar bekyk ek die storie van ‘n kant af. Ek is lus vir kersies, maar weet nie hoe gemaak om dit afgeweeg te kry nie. Ek maak my bruinpapierkardoesie vol en loop skoorvoetend na die kassiere toe. Sy gee my net een kyk en stuur my terug, maar gelukkig is daar hierdie keer iemand wat weeg en help. Seker maar my verbeelding, maar buite op die sypaadjie is hierdie kersies nie so lekker soos die heel eerstes wat ek in Heidelberg geproe het nie.
Terug by die hotel bekommer ek my oor hoe laat die volgende oggend se uitstappie gaan afskop en of ek dit gaan regkry om die tweeling op hulle verjaarsdag te bel. Hulle sal definitief nog nie 7 uur wakker wees nie, afhangende van hoe laat hulle vanaand in die bed gaan kom. Hulle eerste verjaarsdag sonder hulle ma… Ek begin myself erg bejammer, bekyk die hotelkamertjie so en skielik lyk dinge glad nie meer so rooskleurig soos die hotel se naam dit sou wou hê nie.
‘n Mens kan sekerlik nie vir ‘n onbepaalde tyd in ‘n vreemde land en ‘n vreemde stad sit nie, dus gryp ek maar weer my skouersak. Europese aande is dit mos nog heerlik lig buite en dis veilig om te gaan stap, dus kan ek maar net sowel my sorge gaan platstap.
Hierdie keer kies ek straat-af en draai dus links. Dis heerlik buite in hierdie rustige buurt. ‘n Blok verder staan daar twee vriendelike dames in ‘n deur van ‘n netjiese geboutjie en ek moet vinnig my pruilmondjie keer, want die twee is net in bikini’s geklee. Ek kliek onmiddellik dat hulle dansers of prostitute moet wees, want hulle laat my aan die vrouens in Amsterdam se rooiliggebied dink. Dan sien ek op die muur van die gebou dat dit ‘n ontkleedansklub is. Hmm, die bikini’s beteken dus nie dat hulle warm kry nie….
Van hier af raak die verkeer ‘n bietjie meer druk, meer besighede, geen woonhuise nie. Dit moet naby ‘n stasie ook wees, te oordeel aan sommige van die geboue. Teen hierdie tyd begin ek wonder of ek dalk moet omdraai, maar dan sien ek ‘n plekkie wat dalk ‘n internetkafee kan wees. Die outjie agter die toonbank is gelukkig Engels magtig en net soos spaghetti en garage en cliché is ‘Internet’ mos ‘n internasionale woord. Ek plak myself voor ‘n rekenaar neer, gereed om my tikvermoë maksimaal te benut in die 15 minute tyd wat ek het. Dit het my 30 sjielings gekos. Maar ek maak aanmekaar foute, omdat my vingers te gewoond aan ons sleutelborde by die huis is. Ek bly vreemde resultate op die skermpie kry en dit vat ‘n paar minute van my kosbare tyd om uit te werk waar die @-sleuteltjie is. Ag toggie, die y en die z het ook plekke omgeruil. Vandag het iemand op die bus gesê dat sy seun hom laat weet het om tog minder te drink wanneer hy vir hom pos stuur, want sy spelling is verskriklik. Die Kanadese sleutelborde se uitleg is ook anders as hierdie een. Aanhouer wen en uiteindelik kom ek by my e-posbus in en kry ek kans om vinnig te sien watter boodskappe daar is. Ek tik met die spoed van wit lig en groot konsentrasie boodskappe huis toe. Na die tyd voel ek heelwat beter en beloon die jongman met ‘n ‘danke schön’ en ‘n mooi glimlag wanneer ek klaar is.
Ek is skaars terug by die hotel wanneer Donna en die res van die groep ook aanland. Weereens is ek te moeg om my reisjoernaal op datum te bring en bevind my kort voor lank in droomland.
10 Julie. Wene. Ons moet vroeg wikkel om by die Schönbrunn Paleis te kom voor die hele wêreld en sy niggie ook daar aanland. Ilse is ons plaaslike gids en lig ons oor die fynste detail in. Hierdie paleis is in 1568 gebou en is oorspronklik gekoop vir die jagseisoen. Dit het 1 114 vertrekke. Maria-Theresa en 1800 ander mense het saam met haar daar gebly. Die staat het die paleis in 1918 oorgeneem, waarna dit baie verwaarloos was tot dit in 1992 in privaatbesit gekom en gerenoveer is.
Schönbrunn is vir my ‘n oorweldigende ervaring. Heel waarskynlik omdat dit my kinders se verjaarsdag is en ek alles dus ootreffend-emosioneel ervaar. Ek kon vroegoggend nie daarin slaag om hulle in die hande te kry nie, dus is die wêreld nie juis ‘n rooskleurige en romantiese plek nie. Midde al die prag en praal, die oordadigheid van die skilderye, grootte van die vertrekke, voel ek baie emosioneel. Ek kan nie help om te dink hoe gewone mense in absolute armoede en ellende moes oorleef terwyl die koningsgesin oorvloed en oordaad gehad het. Om hierdie te sien is om werklik ‘n idee te kry van hoe groot die verskil tussen die haves en die have nots was – in baie plekke in die hedendaagse samelewing is dit steeds so.
In een van die groot sale is daar ‘n reusagtige skildery van Maria-Theresa se oudste seun se troue en Ilse vertel ons watter groot voorreg dit vir die mense was om staanplek te kon kry waar hulle kon kyk hoe die uitgenooide gaste eet… stel jou dit voor. Maria-Theresa se slaapkamer is veral indrukwekkend. Haar bed is versier en behang met handborduurwerk wat 14 jaar geneem het om te voltooi, dit terwyl die werkers van onder die tapisserie af moes werk en spieëls moes gebruik het om te kon sien hoe hulle kunswerke aan die voorkant lyk.
Elke vertrek in die paleis het sy eie geskiedenis en storie agter die storie. Ons kom in die vertrek waar daar ‘n standbeeld van ‘n baba is asook ‘n afgietsel van ‘n jong man se gesig. Dit is Napoleon se seun, verduidelik Ilse. Omdat daar soveel politieke kontroversie rondom hom was, was hy nooit toegelaat om uit die paleisgronde te gaan nie en het hy soos ‘n gevangene hier gelewe. Hy is op 21-jarige ouderdom aan tering dood en die vermoede is sterk dat hy geen mediese aandag gekry het nie. Nog ‘n voorbeeld van iemand wat op die verkeerde tyd en plek gebore is, dink ek.
Maria-Theresa self het 16 kinders gehad. Die een vertrek was haar man se studeerkamer. Alles is met die fynste smaak en detail gedoen – selfs die vloere is kunswerke op hulle eie. ‘n Ander vertrek wat sy as haar eie beskou het, is beslaan met goud. In die tyd toe dit opgerig is, het die vertrek 1 miljoen fleurens, hulle geldeenheid van daardie tyd, gekos. Die versierings is tydens die Tweede Wêreldoorlog van die mure afgehaal en gestoor en toe dit weer teruggesit is, het dit twee jaar geneem om alles te kry soos wat dit voorheen was.
In die hoofsaal is die plafonne met reuse-skilderye versier. Ilse wys vir ons ‘n spesifieke een waarop ‘n oorlogstoneel geskilder is. Tydens die oorlog was dit die enigste deel van die paleis wat deur ‘n bom getref is, sê sy. Selfs die gedeelte waar die Lippizanerstoetperde opgelei is is vandag steeds indrukwekkend.
Dit is eenvoudig amper net te veel om in te neem. Aan die einde van die begeleide toer het ons ‘n rukkie vry en stap ons buitetoe na die tuine. Aan die verste punt van die tuin is daar spesiaal ‘n boog opgerig sodat ‘n mens dit van binne die paleis kan sien.
Ons klim daarna op die bus en ry verder deur Wene waar daar nog baie is om te sien. ‘n Mens sou definitief ‘n hele paar dae net in hierdie stad kon deurbring. Daar is die fontein met die standbeeld van die laaste Russiese soldaat agter dit. Wanneer ‘n mens op ‘n sekere punt reg voor die fontein staan kan jy glad nie die standbeeld sien nie. Dit is doelbewus so gedoen. Die geboue het ongelooflike detail en ek wonder hoe bevredigend dit vir die mense was wat daaraan gewerk het om die eindproduk van jare se arbeid te kon sien. Het hulle enigsins genot daaruit geput, ‘n gevoel van trots ervaar?
Ons klim van die bus af en stap ‘n entjie om na ‘n standbeeld van Johann Strauss te gaan kyk – dit is heeltemal met goud beslaan. ‘n Straatkunstenaar het sy waterverf- en inkskilderye neffens die standbeeld uitgestel en wanneer ek dit van naderby beskou is ek werklik beïndruk daarmee – dit is baie goed gedoen en beeld toneeltjies uit die Weense stadslewe uit. Daarna sien ons Beethoven se monument, die Wiener Konzerthaus, die Schwarzenbergplein wat vir 10 jaar tydens die okkupasie die Stalinplein genoem is.
Nog ‘n hoogtepunt is ‘n besoek aan die Weense Staatsopera. Die voorportaal en sygange van die operahuis slaan my asem weg. Alles is in oormaat: marmer en goud en kristalkandelare net waar jy kyk. Ons loop tot agter op die hoofverhoog. Daar is deurentyd ‘n groot lawaai aan die gang, want tydens die somermaande word daar restourasiewerk aan die operahuis gedoen. Op die oomblik is hulle ook besig om die sitplekke te herstoffeer en is groot dele van die gehoorsaal afgekamp. Ons gaan sit en Ilse probeer haar bes om deur die lawaai vir ons inligting deur te gee. Ons moet behoorlik ons ore spits om te kan hoor wat sy sê.
Die operahuis het in ‘n stadium afgebrand en is in Mei 1869 weer herbou, ‘n proses wat 19 jaar lank geduur het. Ilse vertel ons van die Weners se hartstogtelike liefde vir opera, hoe die opera elke aand vol bespreek is en hoe die mense in lang toue staan om kaartjies in die hande te kry. Soms los hulle selfs oornag stoele daar om hulle plek te hou, of sit ‘n klip met hulle naam op in die ry. Ons Suid-Afrikaners kyk vir mekaar en almal van ons het dieselfde gedagte: as jy in Suid-Afrika waag om jou stoel buite te los sal jy nie net jou plek nie maar ook jou stoel verloor! Ons kyk na die losies waar die belangrike gaste sit. Een keer per jaar word al die stoele uitgeneem vir die Neujahrs dans, wat ‘n groot en indrukwekkende geleentheid is, sê sy en die geld wat daarmee gemaak word gaan alles vir liefdadigheid.
Wene het soveel om te sien dat ‘n mens werklik nie alles kan inneem nie. Dit is veral om die Ringplatz waar die mooiste geboue is. Daar is lindebome en geboue en monumente. Ons maak ook ‘n draai by die winterpaleis wat akkers en akkers beslaan. Elke koning het oor ‘n tydperk van 600 jaar sy eie stempel daarop afgedruk, nog ‘n vleuel aangelas. Ons kyk maar net vanaf ‘n afstand, want weereens kry ons warm en is ons al moeg geloop. Dis wanneer ons hiervandaan na die bus toe gaan wat die kontraste van Wenen my tref – tussen die outydse en die moderne. Ons klim in ‘n luukse bus terwyl iemand anders met ‘n perdekar in die strate ry. Die perde dra oogklappe om die verkeer te kan hanteer.
Selfs die museumgeboue is absoluut mooi buite. Aan die agterkant van die paleis is die Spaanse ryskool. Ons ry verby die parlementsgebou wat in Griekse styl is, oral die ongelooflike mooi standbeelde. Die stadsaal is imposant, met kraampies vir die somerfees voor dit. Daar is die Votiv-kerk wat in Nieu Gotiese styl gebou is en 25 jaar geneem het om te voltooi. Dit het 10 jaar geneem om die een toring skoon te maak. Dit is nogal kenmerkend van die meeste van die ou geboue – dit is swart aangeslaan na jare se wind en weer en besoedeling.
Oral is koffiehuise wat volgens Ilse soos tweede huise vir die Weners is. Hulle sal ure sit en koffie en liters water uitdrink terwyl hulle gesels. Selfs die Weense tronk lyk na ‘n luukse hotel en dit is in die middel van die stad.
Dit lyk behoorlik of ons almal in die bus na ‘n tenniswedstryd kyk, want ons volg heeltyd die gids se aanduidings, links en regs van die straat. Die koninklike stalle waarin 600 perde en 400 koetse gehou is is nou ‘n museum vir moderne kuns en is onlangs gerestoureer. Die St. Stephanus- katedraal is die hart van Wenen. Ons gaan in sonder om toegangsgeld hoef te betaal.
Halfvier is ons terug by die hotel en moet vyfuur weer uit vir ons toer deur die Weense woude – ‘n inskrywing op sy eie, wat ek dus vir later hou…
kokonne 