Dis ‘n heerlike koel oggend en die berge is toe onder miskomberse. Die vorige dag het ons verby die 1964 Olimpiese ski-helling gery. Dit is ‘n rukkie gelede afgebreek en word op die oomblik herbou. Ons het by die kerkie reg onder die helling gestop en skeef geglimlag oor die feit dat die skiërs reg op die begraafplaas afkyk wanneer hulle spring. Sekerlik nie ‘n goeie voorteken nie!
Vandag ry ons verby Zillertal waar die Oostenrykse ski-span oefen. Ken het vir ons Mozartmusiek opgesit om ons in die regte stemming te kry – ons is op pad Salzburg toe – Mozart se geboorteplek. Die sneeu lê plek-plek nog soos versiersuiker op die bergtoppe. Die drywende lae wolke en groen bome met die son wat kol-kol deurkom en die musiek skep ‘n baie spesiale, dromerige, nostalgiese atmosfeer.
Hierdie tyd soggens is ons almal op en wakker en wanneer dit nie so warm is nie, soos nou, is dit asof ‘n mens die prentjies opnuut waardeer. My kop is vol beelde, indrukke, klanke en reuke wat bly draai, wag om weer opgeroep te word. Gister in Innsbruck met die laatmiddag Sondagatmosfeer was daar hierdie klein winkeltjie wat net buite die middeplein in een van die stegies was – die reuk van kaneel en speserye het ons binnetoe gelok. Dit het die mooiste stringe-dinge gehad wat van die dak en orals af gehang het, met linte aan mekaar geknoop en die twee verkoopsdames het tradisionele switserse kostuums aangehad – ou-wêreld bekoorlik geglimlag.
Ons ry nou in Beiere in. Regs is ‘n kasteel, op die grens tussen Beiere en Oostenryk, maar ons gaan nie hier stop nie. Die hoof ski-oorde van Duitsland is almal hier rond geleë. Dit is so 88 km van Munchen af. Die landskap begin so ‘n bietjie verander – die berge is nie meer so hoog nie.
Die enigste manier om die busrit goed te hanteer is om te probeer wakker bly, dus haal ek gereeld my pen en notaboek uit. Gister was ek heeltyd vaak, maar sodra ‘n mens begin visvang, raak jou nek en kop baie seer en voel jy op die ou end regtig goor en bederf dit jou dag-ervaring meer as ‘n gebrek aan slaap.
Ken se kenners-gidsoog sien ons kopknikkery en dink aan maniere om ons wakker te hou. Hy wys vir ons die laserskywe wat gebruik word om vragmotor- en busbestuurders mee te kontroleer. Daarop word spoed, vinnige rem-aksies, verpligte rustye geregistreer en aan die einde van elke rysessie goed bestudeer.
Ek kyk so na die reisgroep om my: dis regtig ‘n gawe klomp bymekaar. Meestal mense in hulle middeljare, maar fiks en entoesiasties genoeg om die ervaring vir almal ‘n genot te maak. ‘n Mens kan by enigiemand inskakel sonder om uit plek te voel en, ‘n rare feit – nie een van die groep van 55 rook nie! Amper te goed om waar te wees.
Een van die eerstes wat ek leer ken het, is Gay en haar man Terry – hulle is van Nieu- Zeeland en ek kry altyd die mooiste glimlag van haar af. In ‘n stadium sê sy vir my ek lyk soos ‘n vriendin van haar en sy neem in die loop van die toer foto’s om vir Susan, my ewebeeld, te gaan wys. Ek wonder of Susan ook sal dink dat ons na mekaar lyk!
Agter my en Donna sit Lisa en Leo – Italiaanse Australiërs en dis nogal interessant om so tussendeur te luister na hoe sy met Leo gesels oor alles wat vir haar opvallend is – sy sien veral die plante en bome raak.
Die Chiemsee lê blou en ver voor ons uitgestrek. Dis nogal ‘n vreemde gevoel om baie van die plekke waarvan ons in Geskiedenis geleer het, hier te sien. Ongelukkig onthou ek nie veel van alles wat ek geleer het nie, maar net soos ek is daar ‘n paar ander mense op die toer wat van plan is om na die tyd ‘n bietjie te gaan nalees. Terwyl ek so na die landskap kyk dink ek daaraan dat ons op die ou einde waarskynlik nie baie goed gaan onthou wat ons waar gesien het nie. Intussen is Ken steeds besig om dosyne feite uit te ryg – verstommend. Ek wonder of hy op elke toer presies dieselfde dinge uitwys en of hy ‘n punt daarvan maak om dit anders te probeer aanbied.
Die son is besig om agter die wolke uit te kom – dalk nie so ‘n goeie teken nie en ons gaan waarskynlik weer binnekort vrek van die hitte. Sug.
46 km van Salzburg af ry ons oor die Tiroler Achen brug. Ek het gedink dat ek miskien kans sou kry om te lees, maar my boeke is permanent in my tas. Vanoggend het ek vir die eerste keer ‘n ekstra handbagasie in die ruim gesit en raai wat is daarin? Die reuse strykyster wat so baie plek in my tas opneem! Ek het hopeloos te veel klere gepak. Al die “just in case” gevalle “stay in case” lyk dit my. Twee paar skoene sou voldoende gewees het. Een paar vir stap, en een vir spesiale uitgaangeleenthede. Gistermiddag se tuisblyery het my definitief goed gedoen, want vandag sien ek weer kans vir stap. Weet wel nie of ek vanmiddag nog steeds so gaan voel nie…
Ons ry verby Berchtesgarten waar Adolf Hitler sy vakansietye deurgebring het. Hierdie plek is vir sy 40ste verjaarsdag gebou. Dit is 5500 voet bo seevlak bo-op die berg en daar is baie moeite gedoen, maar hy was blykbaar nie so gek daaroor nie en het nie veel tyd daar verwyl nie. Het dit net 13 keer besoek omdat hy engtevrees gekry het in die hysbak waarmee hy die laaste ent tot bo moes ry! Eva Braun het glo meermale hiernatoe gekom.
Ons is amper in Salzburg – die stad het ‘n totaal van 130 000 mense (2000 statistieke). Dit is geleë in die Noordelike deel van die Salzburgse Alpe, baie populêr vir ski. Dit verskil in karakter van die ander Oostenrykse stede, hoofsaaklik omdat dit eers in 1618 deel van die Oostenrykse unie geword het. Dit was altyd ‘n baie ryk stad omdat hier op grootskaal sout gemyn is en is baie lank deur aartsbiskoppe geregeer. Die meeste van die geboue is in die Barokstyl en daar is ook ‘n groot Italiaanse invloed uit Rome. Musiek speel ‘n groot rol in die stad en daar word dikwels musiekfeeste gehou. Die eerste Mozartfees is in Augustus na die Eerste Wêreldoorlog gehou, daarna het dit ‘n jaarlikse instelling geword. Mozart is hier gebore en een van die gewildste lekkers hier is Mozart Kugels.
Hoog bo Salzburg sien ons die grootste kasteel/fort in Europa, reeds in die elfde eeu gebou en een van die min wat in totaliteit behoue gebly het. Ons opsionele toer vandag is die Sound of Music een, en Gabi, ‘n mooi blonde vroutjie, is ons gids. Ken sê sy is baie goed en dit is inderdaad so. Sy is oulik en tradisioneel aangetrek. Ons kry deurlopende kommentaar van haar af, allerhande klein dingetjies oor Sound of Music en die lewe van Maria. Sy vertel ons veral van die verskille tussen Maria se werklike lewe en die fliek wat gemaak is. Maria was 22 en die Hertog (?) 47 toe hulle getroud is en hulle twee saam het 3 kinders gehad. Sy was swanger met hulle derde kind toe hulle na 11 jaar van getroude lewe gevlug het. En hulle is nie met die berge oor nie, maar per trein.
Dit is ‘n warm dag, maar Gabi is dankbaar dat dit nie té warm is nie, want voordat ons gekom het het die stad ‘n hittegolf beleef. Die bus sukkel om te draai a.g.v. die bome wat weerskante van die nou straatjie op pad na die Von Trapp huis geplant is. Dit is Lindebome, sê sy en hulle hout word veral vir houtsneewerk gebruik. Ons sien Schloss Leopoldtkrone, die agterkant van die huis wat in die fliek gebruik is. Die straat is ongelooflik mooi en ons klim uit die bus uit en loop om die meer. Hier vertel sy ons die storie van die aktrise wat die heel kleinste dogtertjie in die fliek gespeel het. Tydens ‘n reünie wat een of ander tyd in die vorige jaar gehou is, het sy gesê dat sy nie veel van die fliek se skietery onthou nie, behalwe dat sy baie ontsteld was tydens die toneel toe die boot omgeval het. Julie Andrews was veronderstel om haar te help, maar sy het amper verdrink omdat sy en Julie weerskante van die boot uitgeval het.
Van hier af gaan ons na Heilbrunn waar die gazebo is wat hulle in die fliek gebruik het. Op pad daarheen sien ons die Hangman’s Cottage vanuit die bus. Dit staan half eenkant en Gabi vertel dat die mense niks daarvan gehou het om naby Salzburg se ‘hangman’ te bly nie.
Die regte Maria is in die tagtigerjare in Vermont, Amerika, oorlede. Sy het dikwels terug na Oostenryk toe gekom en wanneer sy hier was, ‘n tradisionele “dirndl”, die Oostenrykse voorskootrok, gedra. Verdere agtergrond: von Trapp het so baie geld gehad omdat hy voorheen met ‘n ryk vrou getroud was – ‘n sekere Lady Whithead. Hy het haar geld geërf toe sy dood is, maar in 1935 alles verloor as gevolg van die ineenstorting van die beurs. In 1940 het die Nazi’s sy huis oorgeneem en dit is deur Himmler gebruik. Die familie het dit in 1945 weer teruggekry en toe het hulle dit verkoop.
Ons klim by die Heilbrunnpaleis af om na die gazebo te kyk. Later in die bus vertel Gabi ons van die ‘choker’ of halsband wat sy om haar nek dra. In Duits noem hulle dit ‘goitre bands’, want dit dateer uit die tyd toe die meeste mense in Salzburg goitres gehad het a.g.v. gebrek aan jodium in die sout. Sy noem ook terloops dat ons baie gelukkig is om goeie weer te hê, want Salzburg het normaalweg 180 dae reën per jaar.
Terug in die ou stad ry ons met ‘n kabeltreintjie na die bopunt van Hohe Schloss – ‘n jong meisie ‘bestuur’ die karretjie en dit lok natuurlik heelwat kommentaar en geskerts van die mans se kant af uit. Van bo af kan ‘n mens verstommend ver sien, na alle kante toe. Hierdie is spesiaal so hoog op die berg gebou sodat die vyand te moeg sou wees om te veg indien hulle tot bo sou probeer klim! Ek kan dit nogal verstaan…
Terug ondertoe en ons sien die oudste begraafplaas in Oostenryk. Dit lyk soos ‘n tuin – mense maak mini-blomtuintjies op die stukkie reghoekige grafgrondjies. Allerhande gietyster figure versier die grafte. Van daar af loop ons ondertoe, verby ‘n opelugmark waar groente en vrugte kleurvol uitgestal word. Ons ruik ook die geur van varsgebakte brood en speserye.
Voor Mozart se geboortehuis groet Gabi ons en sê dat Ken ons oor ‘n halfuur daar sal kry. Ek en Winnie loop met ‘n straatjie af om na die stalletjies en die winkeltjies te kyk en wanneer ons vir Ken kry, loop almal saam na die Mirabelle-tuine wat pragtig uitgelê is. Hierdie paleis waar die tuine is, is deur een of ander vors vir sy minnares en haar 12 kinders gebou. Op die plein waar die Mozart standbeeld is, het ‘n ander keiser in ‘n stadium 45 huise opgekoop wat hy laat platslaan het om die plein daar te maak. Daar gaan binnekort een of ander musiekfees daar gehou word, want werksmense is besig om orals kabels te lê. Gabi het vroeër genoem dat Mozart in sy kort leeftyd meer as 600 werke gekomponeer het en by die huis waar hy gebly het, dink ek aan watter ongelooflike skat hy nagelaat het en vir hoeveel mense hy selfs vandag nog werk genereer met sy talente – museums, besienswaardighede, aandenkings.
Dis lekker om weer terug op die bus te wees. Ek moes weer geld wissel en moet nog bereken hoeveel kommissie ek hierdie keer moes betaal en hoeveel ek in die wisseltransaksie verloor het. Mens weet nooit presies hoeveel geld jy gaan uitkry nie. Ons ry oor die grens tussen die Salzburg-provinsie en Ober Osterreich met die hoofstad Linz waar ons later verby ry. ‘n Laaste interessante feit oor Salzburg: dit het 109 kerke en ons ry verby die kerk waar die bruiloftoneel vir Sound of Music verfilm is.
Ek is alweer vaak en probeer my bes om wakker te bly. Waar gaan al my energie heen, wonder ek. Dit dreineer iewers heen saam met die beweging en klank van die bus. In hierdie stadium is die rit baie vervelig en raak ek nog vaker. Dis ten minste nog ‘n uur en ‘n half voor ons in Wene gaan arriveer. Hierdie deel van Unter-Osterreich is ‘n landbougemeenskap en ons sien oral koringlande. Dis ‘n diep, goue kleur en lê soos reuse lappieskomberse oor die heuwels…
kokonne 