Ludwigshafen, Heidelberg, Strasbourg, Lucerne…

Ons het vroeg reeds vanaf Ludwigshafen na Heidelberg vertrek, ‘n plek wat ek nogaal graag wou sien weens die gelyknamige dorp in Suid-Afrika. Die bus het ons al voor nege-uur uitgespoeg om die strate te gaan verken, terwyl daar nog nie veel aan die gang was nie. Die oggendluggie was redelik koel en ons kon die middestad met sy kieselsteenstraatjies rustig verken. Hier en daar was winkeliers nog besig om hulle winkeltjies se deure oop te sluit en op ‘n balkonnetjie het ‘n ouer vrou die malvas in die blombakke op haar balkonnetjie natgegooi.  Ons staan en kyk hoe ‘n ‘n omie sorgvuldig die rakke voor sy vrugtewinkel uitstoot en ek proe vir die eerste keer in my lewe heerlike vars, koel en groot Europese kersies. Later sou ek dikwels weer koop, maar niks kon by Heidelberg se vroeg-oggend soet kersies kom nie.

 

Hierdie deel van die stadjie lê in die skadu van ‘n groot kasteel op ‘n heuwel wat bo-oor alles uittroon. Die Barokstyl-geboue hier het op een na almal in ‘n stadium afgebrand en is toe weer oorgebou. Ons loop in die hoofstraat af en ek verwonder my aan die sorgvuldigheid waarmee elke kieselsteentjie in die straat gelê is. Aan die bo-punt van die straat staan ‘n mallemeule met sy perdjies tjoepstil en wag vir kinders om heel waarskynlik eers vanaand weer sy ratte in die rondte te laat draai.

 

Die klank van ‘n motor wat stadig in so ‘n straatjie afry, sal altyd die opwinding van daardie reis weer in my laat opborrel. Ek en Winnie giggel vir die manier waarop die bestuurder die nou straatjie navigeer deur sommer op die sypaadjie en om lamppale te ry in sy poging om verby die geparkeerde voertuie te kom. Ons loop kort-kort in iemand van ons toergroep vas en dan word daar opgewonde en vinnig ‘n paar interessanthede uitgeruil. Ons het maar ‘n uur tyd voor die bus net voor tien weer vertrek.

Ons volgende stop is Strasbourg, Alsace-Lorraine, net oor die Duitse grens in Frankryk. Hier stap ons eerste na ‘n enorme Gotiese katedraal waarna Winnie gou by die poskantoor neffens dit inglip om poskaarte te pos.  Die straatjies is veelkleurig, met soewenier- en poskaartstalletjies besaai. Die Frans wat ons om ons hoor is natuurlik Grieks vir die meeste van ons, dus is ek dankbaar dat ons ten minste met ons mede-toerlede in Engels kan kommunikeer.  Terwyl ek vir Winnie wag, word my aandag deur ‘n straatkunstenaar getrek wat ‘n potloodskets van ‘n toeris doen. Om my heers ‘n karnaval-atmosfeer soos mense nuuskierig daar en om die straatsmouse saamdrom. ‘n Paar meter verder dans ‘n meisie rukkerig op maat van ‘n klingelende juweelboksiemusiek. Iemand klop my op die skouer – hy het ‘n hele versameling van horlosies en leergordels wat hy aan my wil verkwansel.  Ek skud my kop en wanneer ek besef dat Winnie heel waarskynlik al klaar met haar poskantoormissie is en ek haar in die skare verloor het, gaan soek ek na ‘n plek waar ek die Duitse Mark wat ek nog oorhet vir Franse Frank kan gaan omruil. Ek loop verby straatkafeetjies waar mense agteroor sit en bier of koffie drink en gesels, verkyk my aan die blombakke wat vrolik in rooi en pienk aan geboufassades hang terwyl ek die ‘wisselkoerswinkel’ soek.

‘n Entjie verder in die straat af stoot ‘n vrou in ‘n burka ‘n baba in sy waentjie en wanneer ek verby haar loop, vat sy my aan die arm en ten spyte daarvan dat ek nie Frans verstaan nie, weet ek sy bedel vir geld en ek skud maar net my kop.

 

Ek is verlig wanneer ek uiteindelik ‘n plek kry waar ek my Duitse Mark kan omruil. Op die lys van die verskillende geldeenhede sien ek verbaas dat die ZAR ook aangedui word – hulle koop dit vir 60c en verkoop dit vir R1.10, sien ek.

Teen hierdie tyd is ek al honger en op pad na die bymekaarkomplek koop ek vir my ‘n ham- en kaasbroodjie by ‘n stalletjie. Terwyl ek vir die broodjie wag kom ‘n Duitssprekende vrou langs my staan en vra vir die jong meisie agter die toonbank waar sy die ‘boot’ kan kry. Die meisie is Franssprekend en verstaan nie en ek vertaal so ewe die versoek in Engels, waarna die meisie vir die vrou beduie hoe om te loop.

Broodjie in die hand loop ek terug na die katedraal toe en gaan sit op die trappies en eet. Nog ‘n straatsmous kom staan voor my met ‘n speelgoed-gorilla wat dans en homself dan obseen ontbloot.  Die man glimlag breed en brabbel iets wat ek nie verstaan nie, maar ek skud vir die soveelste keer my kop – ek stel regtig nie daarin belang om hierdie ding te koop nie.

Kort voor lank is Winnie en die res van die groep ook daar en dan loop ons almal saam met Ken na waar die bus geparkeer is. Van daar af ry ons na die Switserse grens naby Basil.

Switserland is nie deel van die Europese unie nie, dus moes almal paspoorte gereed hou vir in geval hulle daarna wou kyk. Ons het grootoog by die grens gesit en wag terwyl doeane-amptenare deur ‘n bus met Japanese toeriste se paspoorte kyk, maar ons bus is op die ou einde deurgelaat.

Die snelweg loop al langs die Swartwoud, maar ongelukkig kan ons nie veel daarvan sien nie.Lucerne is asemrowend mooi, maar ons is almal moeg en glad nie meer so entoesiasties en vol energie soos vroeër die dag nie.  Dit is baie warm en wanneer ons van die bus af klim, gaan ons na die leeu-rots kyk – ‘n standbeeld van ‘n leeu wat uit die ruwe rotswand gekap is.  Dit is ter ere van die Switsers wag wat iewers in ‘n vorige eeu vir Louis, die Sonkoning, gaan red het en op die ou einde almal self gesterf het.  Ons bly nie lank hier nie en nadat ons vir nog ‘n paar minute rondgeloop het, gaan ons na ons hotel toe wat nogal ‘n hele ent van die ou stadsgedeelte af is.  Dit is die  Central Hotel, Kriens.  Ken sê dat dit deur ‘n familie bedryf word en dus ‘n baie persoonlike atmosfeer het, wat inderdaad so is.  Dit bestaan uit drie geboue – die sentrale deel op die hoek van die straat en aan die ander kant ‘n rooi-en-groen gebou.  Ek en Donna is in die sentrale deel van die hotel en die kamer is so klein dat ons verby ons tasse moet skuur om by ons beddens uit te kom.

Aandete is in die hotel en ons hele groep word behoorlik soos sardientjies in die eetvertrek in gedruk.  Na ete gaan ek, Winnie en Jessica (‘n Amerikaanse tiener wat saam met haar ouma op die toer is) stap.  Ek is nie werklik in ‘n bui vir geselsies oor koetjies en kalfies nie en daar is ook nie veel om te sien nie, dus loop ek net ‘n klein entjie saam voordat ek op my eie terug hotel toe gaan.  Halfpad straat-af hoor ek iemand fluit en dis die ander Suid-Afrikaners wat ook op pad terug is en my roep om saam met hulle terug te loop. Terug by die hotel is dit lekker om my skoene uit te skop en daardie aand slaap ek weereens soos ‘n klip …

Dag twee – Londen tot Amsterdam

Om vroeg wakker te word was vanoggend behoorlik ‘n verligting – my drome was chaoties en deurmekaar, aangespoor deur die naglawaai in die straat onder my hotelkamer en onrustigheid in my onderbewussyn oor die toer wat voorlê.

Die groot Trafalgartoerbus het reeds in ‘n systraatjie gestaan en luier toe ek met my tas aangesukkel gekom het. Die toergids, ‘n korterige, skraal mannetjie, het homself in ‘n Britse aksent voorgestel as Ken. 

‘n Rukkie later kom ‘n middeljarige vrou langs my sit. Haar naam is Dana en sy bly in Florida, Amerika.  Ken het gesê dat sy by my moet sit, want ons twee sal vir die duur van die toer ‘n kamer deel.

Voor ons uit Londen vertrek, stop die bus eers naby Trafalgarplein waar die laaste klomp toerlede opklim – 54 van ons in totaal. Die busbestuurder, José, kan nie ‘n woord Engels praat nie en is reusagtig groot, maar baie vriendelik. Ek spring gou uit om poskaarte te koop en skrik my byna lam toe ek uit die klein winkeltjie kom en vir ‘n oomblik nie weet in watter rigting die bus geparkeer is nie.  Stel jou die dilemma voor om op die eerste dag al die bus te verpas! Ek vat ‘n drafstappie na die punt van die straat en wil huil van verligting wanneer ek die bus ‘n entjie verder sien. 

Ken verwelkom die hele groep en vra waar almal vandaan kom.  Die helfte is Australiërs, daar is ongeveer 8 Nieu Zeelanders, drie van Amerika, ‘n paartjie van Mauritius af (hulle huistaal is Frans), ‘n jong paartjie van Singapoer af – hulle twee dogtertjies Melissa en Susannah toer saam, ‘n middeljarige paar van Kanada af en ons is sewe Suid-Afrikaners.  Die ander Suid-Afrikaners is Indiërs wat soos ek, almal in Kwa-Zulu Natal bly. Daar is nog ‘n vyfjarige dogtertjie op die toer, haar naam is Rebecca en sy en haar ouers, Lynda en Lino, is van Australië af.

Ons kruiskruip deur die strate van London voor ons uiteindelik op die pad na Dover toe is.  Net voor tienuur is ons in ‘n lang tou van busse en motors wat almal in die groot ruim van die Burgundy, ‘n reuse veerboot, parkeer. Ek is verstom oor hoeveel ander busse reeds daar is en Ken sê dat ons moet seker maak hoe ons bus lyk en waar dit geparkeer is voordat ons uitklim.  Intussen het ek uitgevind dat my toermaat se Amerikaanse aksent my mislei het – sy is eintlik Donna, nie Dana nie. Ons volg die stroom mense op met stelle trappe tot in ‘n restaurantarea waar ons gelukkig genoeg is om ‘n tafel by die venster te kry.  Buite is dit ‘n lieflike dag met die son wat op die water van die Engelse kanaal glinster en die veerboot wat ‘n stroom wit golwe oopsny terwyl ‘n handvol seemeeue krysend bo die boot rondmaal en die kranse van Dover stadig maar seker kleiner word. In my kop maal die liedjie ‘White Cliffs of Dover’ al heel oggend rond, maar word gelukkig geleidelik verdoof deur die opwinding van die atmosfeer om ons.

Die enigste ander enkelreisiger op ons bustoer kom by ons sit – Winnie, ‘n klein, fyn meisie, oorspronklik van die Filipyne, maar sy bly al sedert haar elfde jaar in Australië.  Ons koop reuse toebroodjies en Cappucino’s vir middagete terwyl almal inligting uitruil oor wat ons doen en waar ons vandaan kom.  Winnie is ‘n verpleegster en Donna ‘n administratiewe bestuurder van ‘n mediese praktyk, besig om af te tree.  Sy was reeds op ‘n toer deur Engeland, Skotland en Ierland en het ‘n vyfdag breek tussen-in gehad voor sy by hierdie een aangesluit het.

Die veerboot meer by Calais vas waar ons die stroom mense van die restaurantdek af terug in die maag van die boot volg en mooi moet kyk om die regte bus te vind.  Ken wag reeds in die deur en wanneer ons uit die skemer in die helder sonlig inry, trakteer hy ons op ‘n stroom inligting oor Calais en daardie deel van Frankryk waardeur ons gaan ry.  

Die toermaatskappy keur hulle gidse baie goed en ek kom gou agter hoekom. Ken is soos ‘n wandelende ensiklopedie met allerhande brokkies geskiedenis en interessanthede . Aanvanklik was ek seker dat hy notas gebruik, maar later besef ek dat hy al die feite in sy kop het. Ek vind ook uit dat hy hierdie spesifieke toerroete al vir die laaste dertien jaar doen. 

Elkeen van ons kry ‘n reuse landkaart van Europa waarop ons elke dag ons roete met ‘n pen kan merk. Deur die groot vensters van die bus lyk die landskap nie veel anders as waaraan ek gewoond is nie, maar wanneer die padtekens verbyflits, is dit duidelik dat ek my beslis nie in Afrika bevind nie. Die snelweg neem ons eers deur industriële gebied aan die boonste punt van Frankryk en dan deur België. Ongelukkig is dit die meer praktiese roete en is België self nie in ons reisplan ingesluit nie. 

Dan is ons Holland waar ek uiteindelik die Europese stempels van die prentjies in my kop begin herken. Die poskaartgrootte plasies en landerye word met blink kanaaltjies tussen-in afgeskort en strek netjies en groen sover as wat die oog kan sien. Daar is orals fietspaadjies, maar ons sien nie baie fietsers op die platteland nie.  Ons kruis die Maasrivier wat ongelooflik wyd vloei, met  bote wat orals vaar en vasgemeer is en in ‘n stadium sien ons selfs ‘n stukkie kunsmatige strand waar die mense in die son lê en baai. 

Die rustigheid van die plattelandse tonele word egter gou vergeet wanneer ons kort na vieruur die eerste afrit en groot verkeer naby Utrecht tref. Ons kruip voort teen ‘n slakkepas en die slaap wil-wil my oorval, maar ek weier om in te gee, te bang ek mis iets. 

Ons hotel vir die eerste twee aande is die Ibis Hotel by Schiphol-lughawe en dit voel vir my of dit tussen niks en nêrens is nie. Die hotel self is egter modern en gerieflik en is dus ideaal vir ‘n plek waar ‘n mens slegs oorslaap. 

Ons eerste uitstappie is ‘n kanaalvaart, dus ry ons met die bus tot in Amsterdam waar ons op ‘n rivierboot klim. ‘n Jong Hollandse meisie wat vlot Engels praat is ons gids en sy wys al die interessanthede vir ons uit, van letterlik die kleinste huisie  in Amsterdam wat tussen die ander ingedruk is, tot die een waarin die mees bekende historiese figure gebly het.  Ek vergaap my aan alles, veral die tipiese boustyl en die honderde fietsryers wat oral ry. Ons gids verduidelik dat die huise en geboue vier soorte gewels het – trappies, klokvorm, kroon en plat.  Die huise is almal baie nou omdat mense belasting op die oppervlakte wat hulle huise beslaan moes betaal en dus eerder vertikaal as horisontaal gebou het.  Die gevolg hiervan is dat dit nogal ‘n missie is om meubels in die boonste verdiepings te kry en dit heel dikwels aand die buitekant opgehys moet word.

Oral op die kanaal is huisbote, driekwart van hulle onwettig omdat mense dikwels  die belasting daarvoor nie kan of wil betaal nie. Dit is duidelik dat die meeste van die bootbewoners gewoond is aan nuuskierige toeriste wat op en af deur die kanale vaar, want almal gaan hulle gang en steur hulle glad nie aan ons nie. 

Daar heers ‘n gemoedelike atmosfeer in die rivierboot, want in die loop van die dag het ons mekaar beter begin leer ken. In een huisboot staan ‘n jong meisie voor haar stofie met ‘n resepteboek in die hand en dit lok kommentaar uit oor wat sy vir aandete gaan voorberei, aangesien die meeste van ons teen hierdie tyd nogal honger is. 

Ons ry onder deur die Magere brug wat gebou is vir twee susters wat glad nie goed met mekaar oor die weg gekom het nie.  Knus aan die oewer sien ons ook die superluukse Amstel hotel, waar die gaste buite sit en bedien word deur kelners wat almal deftig uitgevat is. Later vaar ons die hawegebied in en die gids wys vir ons die Wetenskapmuseum  uit wat in die middel van die hawe gebou is – dit lyk nes ‘n reuse groen padda en volgens haar hou die meeste Amsterdammers glad nie van die gebou nie.  

‘n Spesiale aandete is deel van die uitstappie en dit kry ons in ‘n drywende Taise restaurant, die Sea Palace. Dis ons eerste groot ete van die dag en word eers teen agtuur se kant bedien, maar beslis die wag werd.  Die hoofgereg is Indonisiese rysbord, die nasionale Hollandse dis. Ons kry ook noedels en groente, met verskillende soorte vleise en souse.  Die helfte van die groep is egter te bang om van die beesvleis te eet, want volgens Winnie is “mad cow” siekte nog steeds ‘n probleem in Europa. Drankies en heerlike nagereg is ingesluit. 

Om tienuur is dit nog helder lig buite en dit voel baie onwerklik, asof dit eintlik middag moet wees. Van die restaurant af klim ons weer op die bus en Ken sê dat hy ons na die rooiliggebied toe gaan vat.  Ek het al so baie daarvan gelees dat dit glad nie vir my vreemd of dramaties voel nie, maar die meeste in die groep se monde hang oop.  Die enigste iets wat vir my opvallend is, is dat die vrouens so gewoon lyk, asof ek verwag het dat ‘n mens op hulle gesigte sou kon sien dat hulle prostitute is.  Ek kom ook niks agter van die sogenaamde aggressie wat gewoonlik teen nuuskierige toeriste gemik is nie – miskien omdat ons in ‘n groep is en hulle dus weet dat dit nie besigheid vir die oomblik beteken nie.  Sommige van hulle lyk selfs heel geamuseerd wanneer ons verby loop. Die een vrou het ‘n ongelooflike lyf aan haar maar wanneer ons nader kom, sien  ek dat sy glad nie meer so jonk is nie.  Winnie kan uit skone senuweeagtigheid nie ophou giggel nie. Daar is oral sekswinkels en uit die titels van baie van die flieks en video’s wat daar wys is dit duidelik dat daar pornografie in oormaat is.  

Na die tyd loop ons nog so ‘n bietjie in die omgewing van die Damplein rond en alhoewel die straatjies soveel anders is as waaraan ek gewoond in Suid-Afrika is, is almal baie dieselfde, wat nogal verwarrend kan wees wanneer ‘n mens na bakens soek om jouself te oriënteer.  Die Paleis, Sentrale treinstasie, kerke en ander groot geboue  troon imposant bo die strate uit en noudat dit uiteindelik heeltemal donker is en die honderde liggies aan is, word Amsterdam in ‘n feewêreld omskep. 

Terug by die hotel kruip ek uiteindelik tussen die koel lakens van die hotelbed in. Ek besef dat ek fisies heeltemal uitgeput is. My kop draai behoorlik van die dag se indrukke en prentjies wat daar ronddwarrel, maar ek slaap soos ‘n klip tot die volgende oggend. Ek word onseremonieel deur die skril geluid van ‘n wekker uit my slaap geruk, spring vervaard en vies op, net om te ontdek dat dit my eie wekkertjie is wat iewers in my tas se maag tekere gaan. 

Eers wil ek jammer vir myself voel wanneer ek skielik besef waar ek my bevind – onbereikbaar ver van die huis af, sonder my man en kinders ‘n vreemdeling tussen ‘n groot groep mense – maar dan neem die gevoel van afwagting weer oor: nog ‘n dag wink in Amsterdam en dis beslis nie nou die tyd om te wroeg en te tob nie. Terwyl ek hier is, gaan ek my bes probeer om werklik in die oomblik te leef en soveel as moontlik uit die ervaring haal…