Julie, 2002.
Maandagoggend en ons ontmoet ‘n gids naby Tallinn se middestad. So al stappende en kykende deel sy interessante feite oor die stad – natuurlik neem ‘n mens nie veel in wanneer jy jou aan alles rondom jou verwonder nie, maar met my notaboekie byderhand stip ek elke nou en dan ietsie neer.
Tallinn is reeds in 1154 vir die eerste keer op ‘n kaart aangedui en het in 1248 stadsregte gekry. Nie alleen was die stad een van die belangrikste Noord-Europese stede in Middeleeuse tye nie, maar ook een van die rykstes, omdat dit in so ‘n goeie geografiese posisie was.
Baie geboue in Tallinn is absoluut kolossaal en gebou uit kalksteen, die land se Nasionale steen (sou dit eerder as klip vertaal word? ). In die bo-dorp area is daar slegs ‘n klein deeltjie van die oorspronklike stadsfortmuur oor wat al die verskillende oorloë, stryde en besettings oorleef het. Die oorspronklike muur was ‘n hele 40 kilometer lank en het 45 torings gehad. Vandag is daar nog net ‘n paar torings oor, onder andere Vet Margaret en Lang Herman. Albei hierdie torings het ‘n hele paar legendes wat deur die eeue heen om hulle geweef is. Daar is ook die Jongmeisie Toring waar daar nou ‘n restaurantjie is en die Kiek in de Kök (Loer in die Kombuis!) toring wat nou ‘n museum huisves en ook vir konserte en uitstallings gebruik word.
In Tallinn is daar net een Russies Ortodokse kerk, die Alexander Nevski en ons het ons behoorlik verstom aan die massiewe uivormige koepels en die goud en silwer, kristal en kandelare binne sowel as buite. Dit is in 1900 deur ‘n St. Petersburgse argitek gebou en al die ikone binne-in is in St Petersburg geverf voor dit hierheen gebring is. Die grootste klok weeg ‘n hele 15 ton en is 3 meters hoog. Met die intrapslag besef ons daar is ‘n diens aan die gang, wat dit eintlik interessanter maak omdat ons vir ‘n rukkie agter in die kerk kan bly staan. Soos die gebruik in Russies Ortodokse kerk is, het hierdie een ook net een of twee sitplekkie waar mense kan sit. Die res moet tydens die diens maar staan.
Ons loop darna deur ‘n groot gedeelte van die bo-stad deur baie nou straatjies. Kort-kort kry ons agtergrondmusiek van straatmusikante wat ‘n geldjie probeer verdien. ‘n Jongman speel kitaar en sing Lili Marlene. Op ‘n ander straathoek is daar ‘n klein ensemble-groepie bestaande uit ‘n klarinet, kitaar en blokfluit. Hulle besef dadelik dat ons ‘n toeristegroep is (meeste mense dink gewoonlik dat ons uit Duitsland of Holland kom wanneer hulle ons Afrikaans hoor praat, of uit Amerika wanneer ons Engels met die seuns praat) en speel “Memories”.
Ons maak ook ‘n draai by die St. Nicholaskerk wat in die 13de eeu gebou is en meer as een keer herbou is. Meeste van sy kunswerke is gedurende die Tweede Wêreldoorlog vernietig, maar hulle kon wel daarin slaag om ‘n paar items weg te steek en so te bewaar. Een van hierdie werke is ‘n skildery van Bernt Notke, getiteld “Makabere Dans”.
By die oudste fonteintjie in Tallinn vertel ons gids vertel dat daar volgens ‘n legende ‘n aggressiewe watergees in die put bly en al die vars water in Tallinn beheer. Elke jaar moes ‘n dooie kat geoffer word om te verseker dat die fonteine nie opdroog nie. In ‘n stadium moes hierdie put toegemaak word vir higiëniese redes, maar deesdae is die gees (dank vader) blykbaar heel tevrede en het die stad steeds vars water.
Terwyl ek so na die gids luister, besef ek hoe min ‘n mens eintlik van ander lande en kulture af weet. Meeste name is slegs ‘n vae herinnering aan ‘n geskiedenisles op skool waar die trio Letland, Estland en Litaue ‘n geleerde rympie in my kop was wat die Balkanstate verteenwoordig het.
Die gids wys in ‘n stadium ook vir ons die stad se biblioteek uit en sê met trots dat die gebou meer as 3 miljoen boeke huisves.
Na ons stadstoer het ons vrye tyd tot 5 uur voor ons weer bymekaar moet kom. Manlief het ‘n afspraak met iemand in ‘n kerk naby die middestad en ek verken die straatjies ‘n bietjie op my eie. Ek maak seker dat ek nie te ver loop nie, want dit is so maklik om heeltemal rigting te verloor met straatjies wat vir my oë almal dieselfde lyk. Ek drink eers koffie by ‘n klein restaurantjies en drentel dan verder rond. By ‘n boekwinkel loop ek in om te sien wat hulle het. Daar is selfs Engelse boeke in een afdeling, maar dis meestal klassieke verhale. Tot my verbasing sien ek ook die Estoniese vertaling van Harry Potter tussen al die vreemde titels.
Aandete is ‘n spesiale geleentheid in die oudste restaurant in Tallinn, die Miasmokk, AD 1864. Ons word op hoender en groente getrakteer, met kaaskoek as nagereg. Bo die ingang van die restaurant sien ‘n mens die datum waarop dit gebou is: 1864.
Op pad terug na die hotel toe kom ek agter dat Kate, een van die chaperones, ‘n bietjie af lyk. Haar man het siekerig gevoel en eerder by die hotel gebly terwyl ons aandete gehad het. Ek vra wat fout is en sy vertel hoe sy half uit gevoel het omdat ons volwassenes heeltyd Afrikaans gepraat het. Sy is ‘n eks-Zimbabwiër en vind dit moeilik om ons gesprekke te volg. Ek voel baie sleg en vra om verskoning. ‘n Mens vergeet so maklik dat jy almal in ‘n groep in ag moet neem.
Dinsdagoggend het ons weer ‘n paar ure om rond te loop. Manlief het ‘n afspraak by die Suid-Afrikaanse ambassade, maar ons beplan om mekaar later te ontmoet. Intussen is ek op ‘n missie om iets vir my kinders te koop, dus loop ek weer terug na die winkeltjies rondom die stadsplein.
Ek ontdek ‘n nou stegie wat as’t ware tussen die winkeltjies ingedruk is. ‘n Paar treë in is daar ‘n stel trappe wat na ‘n ondergrondse winkeltjie lei. Die Engelse naam, nl. “Handicrafts” is hopelik ‘n aanduiding dat dit op die toeristemark gerig is. Binne in is daar ‘n heerlike houtreuk, komende van die magdom houtprodukte wat daar uitgestal word. Piepklein en ragfyn beeldjies, kunstig uitgesny, ornamentjies, hangertjies en allerhande soeweniers. Ek koop vir die tweeling twee klippies met gesiggies op en vir hulle boetie ‘n houthangertjie aan ‘n swart toutjie. Na ‘n handvol klein aandenkinkies is my sending voltooi en tyd vir ‘n lekker koppie koffie.
Ek gaan sit by ‘n kafeetjie wat op die een hoek van die plein uitloop. Die tafels en banke is van spoorweg houtstawe gemaak en van daar af kan ek die mense oor ‘n Cappucino beskou terwyl ek vir Manlief wag. Hy daag uiteindelik op en hierdie keer sleep ek hom saam om na die oulike winkeltjies te gaan kyk. So verwyl ons die res van die oggend tot dit tyd is om terug hotel toe te gaan.
Met ons tasse gepak en ‘n laaste inspeksie van die seuns se kamers is almal vieruur die middag weer op die bus wat ons voor ‘n tweetoringkerk gaan aflaai waar die koor se laaste optrede in Tallinn gaan wees. Terwyl die koor opwarm, gaan soek ons chaperones na ‘n kuierplekkie in hierdie deel van die stad wat heelwat moderner is as rondom die middestad.
. Die kerk self is besonder groot en heelwat mooier as die ander wat ons tot dusver gesien het. Dit laat my nogal baie aan ons kerke in Suid-Afrika dink, behalwe natuurlik vir die enorme, pragtige muurskildery agter die kansel. Die akoestiek is ongelooflik en volgens Manlief duur die eggo’s ten minste 5 sekondes lank. Absoluut ideaal vir koorsang.
Alhoewel dit ‘n weeksaand is, is die kerk stampvol. Later hoor ons dit is omdat soveel mense se belangstelling gewek is na die televisie-uitsending die Sondagaand..
(Jammer. maar die foto’tjie weier volstrek om regop te staan!)
Ek sit knus ingedruk tussen twee ouer Estoniese dames en iewers tydens die konsert kom ek agter dat die een dame ietwat verslons lyk. Onder die kerkbank is haar aardse goedere ingedruk en haar oë is vasgenael op die seuns. Blykbaar lyk ek nie te uitlands nie, want wanneer sy in ‘n stadium ‘n traan wegpink, sê sy vir my iets in haar taal en ek knik ewe asof ek verstaan en glimlag minsaam. Geen nut om nou skielik in Engels weg te spring nie. Haar duidelike genot om die seuns te hoor sing laat my besef hoe dankbaar ek vir my eie seëninge moet wees.
Die koor kry ‘n staande ovasie en Manlief kry drie verskillende bosse blomme. Die voorkant van die bus lyk al soos ‘n bloemiste, maar hy sal wel iemand by die volgende stop kry vir wie hy die blomme sal kan gee sodat hulle ook ‘n bietjie vreugde daaruit kan kry.
Na die tyd drom ‘n klompie mense om hom saam wat graag ‘n woordjie wil inkry en dan is ons weer in die bus en is dit tyd om die stad vaarwel toe te roep.
kokonne 