Lourdes, Biarritz, Bordeaux en die idilliese Loire-vallei…

Maandagoggend 23 Julie 2001.  Na die vorige aand se intense ervaring volg ‘n ietwat rustiger dag waarop ons na ons volgende bestemming, Bordeaux toe gaan ry.

Maar eers het ons ‘n vry oggend in die nou rustige dorpie – ‘n welkome verandering op die gewone roetine van moeg opstaan, haastig eet en haastig pak.  Die wat wil het vanoggend die geleentheid om nege-uur na die Engelse mis toe te kan gaan en elfuur moet almal by die bus wees.

Ek loop ‘n entjie dorp-in en mik vir ‘n gebou wat baie na ‘n treinstasie lyk. Binne-in is daar ‘n groente- en vrugtemark en vir ‘n rukkie dwaal ek deur die kleurryke en welriekende stalletjies en sien dan ‘n uitgang waardeur die hoek van ‘n opelug vlooimark sigbaar is. Skuins agter my hoor ek die woorde: “Alles vir niks!” en wanneer ek omdraai, sien ek ‘n swartman wat sy aandenkings met blink oë in die lug hou. Ek is nog besig om my aan die woorde te verwonder toe Prakash skielik oor my skouer praat – ek het nie eers besef hy en Sandy is ook daar nie. “Maar dit klink mos baie na Afrikaans!” sê hy. Ons glimlag albei, maar ek sê dat dit waarskynlik eerder Nederlands is. Prakash is ‘n dokter in ‘n Durbanse hospitaal en hy en Sandy is deel van ons groep van nege Suid-Afrikaners in die toergroep.

Ek drentel nog ‘n bietjie rond voor ek weer terugstap hotel toe. ‘n Blok van die hotel af is ‘n vrou besig om die plante voor haar winkeltjie met ‘n sproeier nat te maak en is so op haar taak gefokus dat sy nie ‘n ander vrou sien wat agter haar verbyloop nie. Met die omdraaislag spat sy die arme vrou papnat en vra vreeslik om verskoning. In Frans, natuurlik. Albei kyk na my en die een sê “douche!” en trek weg met ‘n verduideliking, min wetende dat alhoewel ek kliek wat sy sê, ek nie haar taal praat nie. Ek lag maar saam, knik my kop en stap aan na die welkome visuele verposinkie.

Die roete van die dag neem ons deur die glansryke en kleurryke Biarritz aan die Mediterreense kus. Wanneer ons van die snelweg in die stad in afdaal, lê die blou see koel en sprankelend onder ons. Die bus parkeer en spoeg ons uit om middagete te gaan soek en ‘n bietjie rond te loop. Daar heers ‘n vrolike vakansie-atmosfeer en die strand is pragtig, maar het nie die sand en klippies van Nice nie. Ek en Winnie sit en bekyk die mense terwyl ons wegneemkoffie drink en ons hotelbroodjies eet. Die branders hier is heelwat groter as in Nice en Ken het gesê dat hierdie dorpie as’t ware ‘ontdek’ is toe een of ander filmster hier kom vakansie hou het. Haar man het van die branders gehou en spesiaal sy branderplank laat haal en so die belangstelling van ander mense gaande gemaak. Sedertdien is dit ‘n gewilde branderplankry-oord.

Voor die bus vertrek ontdek ek en Winnie ‘n romantiese winkeltjie met die naam Chocolateur. Binne in verdwaal ons in die heerlike soet geure van ‘n wye verskeidenheid vorms en groottes tuisgemaakte sjokolades, genoeg om enigeen na sy beursie te laat gryp. Ons verstom ons aan die ‘skeppinge’, maar nie een van ons is regtig lus vir sjokolade nie. Die detail en fyn afgerondheid van elke sjokoladetjie is ‘n kunswerk op sy eie.

Dan is ons weer terug in die luukse toerbus en bekyk die wêreld deur die wye vensters. Kilometer op kilometer van denneplantasies wat hoofsaaklik aangeplant is om erosie van die sanderigheid sover as moontlik te probeer terughou, volg.

Dis vroegaand wanneer ons in Bordeaux arriveer, maar hierdie is net ‘n oorslaapstop en ons sien nie veel van die stad nie, behalwe om na ete ‘n entjie te gaan stap. Die hotel is egter in ‘n redelik afgeremde area van die stad en daar is nie baie mense in die strate nie. Dit voel of die tyd deur die eeue heen hier gaan stilstaan het, maar die pragtige ou geboue is verwaarloos en hulle glorie het lankal al vergaan. Dis net die uitsig deur die hotel se vierkantvenster wat fassinerend is met rye en rye dakkies wat voor ‘n mens uitstrek…

24 Julie – Dinsdagoggend op pad na Parys.  Ons roete sal ons deur die Loire-vallei neem en in die loop van die oggend sien ons uiteindelik die wingerde van Frankryk terwyl die pad deur die groen taferele kronkel.  Op pad sien ons ‘n afdraaipad na Futuroscope en Ken sê dit is ‘n baie groot temapark met hotelle en allerhande winkels en dinge.  Oral langs die pad is lappe sonneblomlande wat groot en geel blom.  Dis ‘n wolklose dag onder die blou uitspansel en by die dorpie Tours draai ons om deur die Loire-Vallei te ry.  Hierdie gebied is sedert 2000 as wêreld-erfenisgebied verklaar.  Die huisies wat ons nou kry is goed versorg, meeste van hulle dubbelverdiepings met hope blombakke wat dit in ‘n idilliese prentjie omskep.   Ons ry al langs die Loire-rivier af en al kan daar nie besonder groot bote op hierdie rivier vaar nie, is Frankryk ‘n land van waterweë en kan ‘n mens van die Mediterreense kus tot in Calais met groot bote vaar.  Hierdie deel is baie boomryk en die nou paadjie is ‘n  welkome verandering, want dit is al asof ‘n mens op hierdie manier meer in kontak met die platteland kom.  Die rivier vloei breed en oral is daar klein eilandjies.

Ons stop vir middagete in ‘n dorpie met die naam van Amboise – die huisies netjies langs mekaar ingewurm, die winkeltjies kleurvol. Die Chateaux (kasteel) is ‘n manjifieke plek wat ons reeds van ver af kan sien en is in die vroeë 1500’s deur Koning Francois I gebou. Dan ‘n interessante konneksie wat ons almal laat regop sit – dis in hierdie klein dorpie waar Leonardo da Vinci sy laaste dae derugebring het.  Dit is nie so besig soos die meeste ander plekke waar ons al was nie, alhoewel daar steeds heelwat toeriste is.  Ons stap op na die Chateaux vanwaar daar ‘n pragtige uitsig oor die dorpie en die Loire-rivier is.  Daarna stap ons in die straatjies rond, op soek na poskaarte en ‘n lafenis.

Terug in die bus en ons ry weer verder al met die  walle van die rivier langs tot in Blois waar ons terugdraai op die hoofroete na Parys.

Reeds aan die buitewyke van die stad begin ons druk verkeer kry, dus gaan dit maar stadig.  Ons hotel is die Ibis Pont de Bercy, ‘n hele ent van die middestad af.

Soos gewoonlik klim Ken eers uit die bus uit om ons kamersleutels te kry en Maria, een van die Australiërs, volg kort op sy hakke.  Sy kry haar kamersleutel eerste want sy moet baie dringend by die badkamer uitkom.  Almal drom in die foyer saam terwyl Ken ons sleutels uitdeel.  Ons staan reg by die hysbak en wag dat dit weer afkom. Almal lag en gesels, opgewonde oor die geleentheid om in Parys te kan wees. ‘n Paar minute later verbeel ek my dat ‘n gehamer tussen die stemme deur hoor. Toe dit weer herhaal word, besef ek dit klink glad nie soos die ritmiese getimmer van werksmense nie.  Eers maak ek ‘n grap en sê dat iemand in die hysbak vassit, maar niemand steur hulle aan my nie. Dan luister ek mooi en hoor  hoe iemand om hulp roep.  Wanneer die hotelpersoneel uiteindelik die buitenste deur van die hysbak oopforseer staan arme Maria daar. Sy het net  twee voet ver gevorder toe die hysbak gaan stop het en later het die ligte selfs afgegaan. Toe ek haar die aand vra of sy darem eers by die badkamer uitgekom het, antwoord sy dat sy tien minute nadat sy terug in haar kamer was besef het dat sy nog steeds nie ‘n draai geloop het nie!

Die uitsig vanuit ons hotelkamer is asemrowend mooi. Dis ‘n skoon, helder dag en ons kan selfs die Eiffeltoring sien. Ons is van die gelukkiges, want daar is net ‘n paar van die groep wat kamers aan daardie kant het.

Vanaand is weer een van my tuisbly-aande.  Ek het dit aanvanklik oorweeg om wel na die kabaret en ete te gaan, maar toe ek sien dat hierdie een aand amper ‘n duisend rand gaan kos, het ek besluit ek gaan dit nie doen nie.  Ek kry vir Lesley en Esther in die foyer en Lesley sê sy is lus vir stap. Ons loop rivierlangs met die straat af, kruis die Seine en stap dan met ‘n straatjie op wat nie juis baie bemoedigend voorkom nie. Hierdie is beslis nie ‘n gegoede woonbuurt van Parys nie en die straat is besaai met vuilerige kafeetjies vanwaar daar kort-kort ‘n rumoer opklink – hierdie tyd van die dag hou gesoute dobbelaars die perdewedrenne op televisie dop.  Ken het gesê dat die Franse lief vir hulle perderesies is en baie geld daarop wed.  Ons stap ‘n hele paar blokke tot by die punt van die straat en draai dan om.  Tot my verbasing sien ek wat die naam van die brug is:  Pont de Nelson Mandela!

Terug in my kamer is dit so kwart oor nege se kant, tussen donker en lig en ek kan nie die versoeking weerstaan om ‘n foto van die stadstoneel te neem nie.  Die maan hang laag oor die stadsliggies en ‘n deel van die snelweg met sy diamante en robyne is sigbaar. Ek kan nie wag vir die volgende dag om hierdie romantiese stad beter te leer ken nie…

Van Madrid tot Lourdes – ‘n sonderlinge ervaring

Julie 2001. Na Toledo se rondloop kry ons voete ‘n ruskansie in die bus en sit ons heerlik agteroor . Soos gewoonlik is daar ‘n opgewonde geruis van almal wat oor hulle ervarings gesels en hulle kopies uithaal en wys.

Terug in Madrid het ons ‘n halfuur by die hotel voor ons op ‘n besigtigingstoer deur Madrid gaan. Ken deel vir elkeen ‘n kaart van die stad uit sodat ons kan sien waarheen die bus ry. Ek moet sê dit help nogal om ‘n mens te oriënteer sodat jy darem ‘n idee kan vorm van waar jy jou bevind.

Dit is steeds snikheetwarm en die stad is oortrek met fonteine wat doelbewus aangebring is in ‘n poging om ‘n bietjie vog in die lug te kry.  Ek wonder of dit regtig werk.  Ons ry eers deur die rykste woongebied waar die winkels ten minste 30% duurder is as hulle eweknieë elders in die stad.  Die gids wys belangrike en historiese  geboue, monumente en standbeelde uit, terwyl sy interessante feite uitryg.

Wanneer ek mooi op die kaart kyk ontdek ek dat ons hotel nie baie ver van die middestad af is nie.  Dit is aan die onderpunt van Toledostraat, so ongeveer twee blokke weg van die oudste brug in Madrid.  Dit word die Toledobrug genoem en mag net deur voetgangers gebruik word. Vir die wat kans sien en òf nuuskierig òf genoeg energie oorhet, is daar die geleentheid om ‘n bietjie op hulle eie rond te dwaal. Die bus laai ons in die middestad af, met Ken se instruksie dat ons die nommer 23 bus terug hotel toe kan haal, asook duidelike aanwysings van waar die bushalte is.

Soos ons roetine teen daardie tyd is, soek ek en Winnie eers na ‘n internetkafee en is verheug toe ons amper dadelik een kry, op die vierde vloer van ‘n gebou waar daar ook dobbelbedrywighede plaasvind.  Hierdie een is nog goedkoper as die een in Barcelona en kos slegs 100 pesetas vir ‘n halfuur. Ons woerts ons boodskappies en briefies uit en dan is ons weer buite in die straat.

Kort-kort sien een van ons ‘n interessante winkeltjie waar ons gaan inloer en so verloor ons gou tred met waar ons onsself bevind. Teen die tyd wat ons dit besef is ons totaal verdwaal. Die probleem kom by die groot afdelingswinkels op verskillende vloere in – ‘n mens kyk na een afdeling en dan ry jy lustig op en af met roltrappe na die ander afdelings toe, gaan sommer by ‘n ander uitgang uit in plaas van waar ‘n mens oorspronklik ingekom het.

Ons mikpunt is die Plaza Mayor en ons sien dit pragtig duidelik op die kaart, maar dis verniet of ons kan uitwerk na watter kant toe ons moet loop. Die hitte doen ook niks om ons frustrasievlakke te verlig nie, want dis ‘n skroeiende 41° Celcius!Ons moet by die Plaza Mayor uitkom, ons sien dit heel duidelik op die kaart, maar of ons links of regs daarheen moet draai, weet ons nie.  Ons kry onsself op die kaart en terselfdertyd sien ons dat dit vrek warm is:  41 grade Celcius.  Ek is verbaas dat ek nie meer ongemaklik voel nie, want ek hou regtig nie van hitte nie. Die droë lug is waarskynlik meer toegeeflik as wanneer die humiditeitsvlakke hoog is.

Foto: http://www.droblo.es/wp-content/uploads/2010/10/Plaza_Mayor.jpg
Foto: http://www.droblo.es/wp-content/uploads/2010/10/Plaza_Mayor.jpg

Later is ons keelvol van die voortploetery en Winnie keer iemand voor om rigting te vra. Ons het op ‘n manier aan die teenoorgestelde kant van die plein beland en noudat ons dit weet, is dit maklik genoeg om weer by Toledostraat uit te kom.

Ten spyte van die baie stappery is ek nie regtig lus om in ‘n bedompige stadsbus te klim nie. Winnie besluit ook dat dit dalk nie so ‘n slegte idee is om terug hotel toe te loop nie. Daar is nie veel te siene wanneer ons uit die sentrale gedeelte van die stad is nie, maar daar is heelwat minder voetgangers. Kort-kort kom iemand naby genoeg verby sodat ‘n mens òf sweet òf die vars geure van iemand wat na siësta gestort het, ruik.

Ons stap oor die Toledobrug wat in die agtiende eeu oor die Manzanare-rivier gebou is. Dis ‘n pragtige ou brug met nege boogstrukture wat dit versterk. Daar is ook twee altare opgerig vir die beskermheiliges van Madrid, San Isidro en Santa Maria de la Cabeza.

Foto: Wikimedia
Foto: Wikimedia

By die hotel besef ons dat ons middagstappie sedert die bus ons afgelaai het, ‘n volle drie ure in beslag geneem het. Ons is dus letterlik en figuurlik pootuit, maar dit beteken ook dat ek daardie nag soos ‘n klip slaap.

22 Julie  2001 – Sondagoggend.  Ek was vanoggend vroeg wakker en het voor en na ontbyt ‘n bietjie op my eie in die een straat  gaan stap waar ons nog nie was nie.  Vandag ry ons na die noorde van Spanje, gelukkig nie weer deur die bar semi-woenstyngebied nie.  Die landskap is bergagtig en rotsagtig en die gras is droog in skakerings van diep-goud, omsoom met groen bos.  Dis mooi en anders.

Ons ry hierna deur die Baskiese area van Spanje, spatsels dorpies wat aan en af deur die panorama van die bus se vensters verskyn. Vir my is hierdie deel die mooiste in die Spaanse landskap, met Barcelona tweede. Later word die groen meer intens – ‘n reuse lappieskombers wat netjies aanmekaar gestik is en elke stukkie grond word intensief beplant en bewerk.

Oor die grens in Frankryk word die plantegroei digter, weliger met elke nou en dan ‘n blerts kleur tussen-in.  Laatmiddag arriveer ons in Lourdes, ‘ a quaint little town” volgens die gids se beskrywing.    Dit is verfrissend anders, skoon, mooi, met ‘n plattelandse atmosfeer.

Dit is nog steeds verstikkend warm.  My en Donna se kamer is reg bokant ‘n betonblok wat die hitte nog verder reflekteer, dus hou dit nie veel sin in om die vensters oop te maak nie en daar is nie lugversorging nie.  Nadat ons tasse aangekom het,  gaan ek ‘n entjie stap, net om bietjie vars lug te kry. Eers sit ek op ‘n graswal oorkant die hotelletjie en kyk hoe die mense verbyloop –  gesinne wat gaan stap, hier en daar ‘n ou omie met ‘n hoed en ‘n kierie, twee ou dames fier en regop.  Twee dogtertjies speel ‘n paar meter van my af, rol skaterend teen die graswal af. Dan staan ek op en stap verder met die straat op, rustig terug met ‘n ander een.

Foto: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2f/MpaLurdesRosaryBasilica.jpg
Foto: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2f/MpaLurdesRosaryBasilica.jpg

Aandete is in ‘n lokaal aan die ander kant van die hotel en ons sit almal soos sardientjies ingedruk.  Daar is ‘n opgewonde gedruis van gesprekke in die groep en wanneer ek mooi begin luister, kom ek agter dat omtrent driekwart van die groep Rooms Katolieke is wat al baie lank na Lourdes uitgesien het.  Dis my eie skuld dat ek die agtergrondsinligting oor die stadjie gemis het, want  vir een van die min kere op die toer het ek aan die slaap geraak in die bus en net wakker geword toe Ken gesê het hoe laat aandete sou wees!  Nou vind ek uit dat ‘n meisie met die naam van Bernadette iets soos 18 visies van Maria hier gehad het – Our Lady, noem hulle Maria.  Mense kom van heinde en verre as pilgrims hierheen om die Grotto te besoek en met brandende kersies deel te neem aan ‘n pelgrimsmars van duisende.

Ek is nuuskierig om te sien waaroor die opgewondenheid gaan en na aandete stap ek, Winnie en Donna en ‘n klompie van die ander straat-af. Onder, nader aan die plein waar die optog om nege-uur sal begin, koop almal wat wil kerse en houers om heilige water in te sit by ‘n klein winkeltjie.  Al die winkeltjies verkoop Katolieke aandenkings en ikone.  Hoe nader ons aan die plek beweeg, hoe meer mense is in die strate, almal doelgerig op pad na die plein toe.  Hulle kom van orals, sonder enige lawaai, heel rustig. Wanneer ons op die wye plein kom, is daar al ‘n skare mense wat wag.  Voor ons, aan die ander kant van die plein, is ‘n hoë kerkgebou met trappies weerskante aan die vleuels wat boontoe lei.  Aan die agterkant is die Grotto, verduidelik Ken  en wys na waar die fontein met heilige water is.  Die groep van ons toer wat die optog wil meemaak kom op die eindpunt van die lang tou bymekaar en die handjievol van ons wat net waarnemers is, klim met die trappe op tot heelbo van waar ons ‘n goeie uitsig oor die toneel kan kry.

Foto: http://images.catholic.org/travel/destinations/2011012047_grotto.jpg
Foto: http://images.catholic.org/travel/destinations/2011012047_grotto.jpg

Dit is ‘n gesig waarop ek nie voorbereid was nie, ‘n atmosfeer wat my byna oorweldig.  Ons sien die voorpunt van die prosessie wat reeds stadig begin beweeg het,  met ‘n ikoon van Maria wat op ‘n draagbaar gedra word.  Hulle word gevolg deur tientalle mense wat op mobiele beddens gestoot word en letterlik honderde mense in rystoele.  Oor groot luidsprekers eggo die dreunsang van gebede in minstens ses tale of selfs meer en elke keer wanneer ‘n gebed gedoen word, herhaal die stadig bewegende skare dit met strak, ernstige gesigte.  Kol-kol klink koorsang op en elke nou en dan kan ek selfs die melodie van ‘n bekende liedjie identifiseer.  Dit is ‘n veelkleurige prosessie wat afgewissel word deur groepe wat dieselfde kleur geel, rooi of blou hemde aanhet.  Oral wapper kronkelende baniere wat aandui van waar af die pelgrims kom en ons klein groepie Protestante kan maar net verstom van bo-af neerkyk op die vreemde tafereel wat homself onders ons afspeel.

Skemer het stadig begin daal aan die einde van ‘n lang Europese somersdag en nou begin die duisende kersvlammetjies helderder in die dowwe lig skyn. Dis moeilik om ons toergroep van bo-af te identifiseer, maar hulle is amper laaste in die optog en ons verbeel ons dat ons ‘n paar van hulle kan eien.  Die voorpunt van die optog het reeds begin omdraai en die die lang, digte tou mense vorm esse soos wat hulle terugbeweeg.  Dit is eenvoudig net ‘n ongelooflike ervaring en wanneer ek later vir Ken daaroor uitvra, sê hy dat daar tussen 12 en 15 000 mense was en dat daar soms selfs tot 25 000 mense aan die optog deelneem.

Foto: http://archive.cliftondiocese.com/3996
Foto: http://archive.cliftondiocese.com/3996

Dis ‘n stadige proses en na ‘n ruk besluit ek om nie vir Donna en Winnie te probeer wag nie want ons gaan mekaar definitief nie na die tyd in die skare kry nie. Ek stap saam met Sandy en Prakash en die klomp Nieu Zeelanders terug hotel toe.

Wanneer ons weer onder op die plein is, sien ek dat daar ‘n hospitaal langs die kerk is. Dan speel ‘n vreemde toneel hom voor ons af. ‘n Ambulans wat soos ‘n gholfkarretjie aangedryf word, ry geluidloos tussen die mense in en stop langs iemand wat siek geword het. Twee mans tel die sieke op ‘n draagbaar en laai hom in die ambulans voor dit weer net so geluidloos wegtrek.

Ten spyte van die duisende mense in die optog, wemel die strate steeds van mense wat net rondloop of rustig in restaurante kuier. Ek het werklik gedink dat elke besoeker aan Lourdes en omgewing deel van die optog was. Terug by die hotel is ek reeds in die bed wanneer Donna ‘n uur later ook opdaag, haar hande beskermend geklem om die kosbare kleinodes van haar geloof wat sy iewers by ‘n winkeltjie gekoop het…